Hormoontherapie bij borstkanker

Anti-hormonale therapie is een benaming die beter past dan hormoontherapie. De behandeling is er namelijk op gericht om de productie en/of werking van de geslachtshormonen progesteron en oestrogeen te onderdrukken.

Hormoongevoelige tumoren

Hormoontherapie is een zogenaamde ‘systemische therapie’, een behandeling die doorwerkt in het hele lichaam. Een hormonale therapie wordt toegepast bij hormoongevoelige tumoren, die (extra) groeien onder invloed van de vrouwelijke hormonen oestrogeen of progesteron.
Of een tumor hormoongevoelig (hormoonpositief) is, is afhankelijk van de vraag of de kankercellen hormoonreceptoren hebben. Een hormoonreceptor is als een slot waar een sleutel (het hormoon) in past. Als meer dan tien procent van de kankercellen oestrogeenreceptoren heeft, wordt de kanker hormoongevoelig genoemd.
Een tumor die minder dan tien procent kankercellen met oestrogeenreceptoren heeft wordt hormoon-ongevoelig (hormoon negatief) genoemd. Bij een hormoon negatieve tumor is er geen invloed op de groei en celdeling van oestrogenen en progesteron. Hormoontherapie werkt dan niet.
Bij ongeveer 70% van de vrouwen is de tumor hormoongevoelig.

Toepassingen 

Mogelijke momenten waarop hormoontherapie wordt toegepast bij borstkanker zijn:

• Neo-adjuvant
  Dit is hormoontherapie voorafgaand aan de bestraling en/of chirurgische verwijdering van een hormoonpositieve primaire tumor. Het doel is de tumor eerst te laten slinken zodat minder weefsel hoeft te worden bestraald of weggenomen;
• Adjuvant
  Dit is hormoontherapie na de chirurgische verwijdering en/of bestraling en/of chemotherapie van de primaire tumor. Het doel is de achtergebleven tumorcellen of micro-uitzaaiingen die er misschien zijn, te bestrijden en te helpen voorkomen dat de kanker terugkeert; Dit kan in combinatie zijn met chemotherapie en/of doelgerichte therapie (immunotherapie);
• Palliatief
  Dit is hormoontherapie om uitzaaiingen te laten slinken en hun groei en verspreiding te remmen.
  
  

Soorten hormoonbehandelingen

Vermindering van productie oestrogenen

Behandeling gericht op het verminderen van de productie van oestrogenen waardoor een verlaging van de hormoonspiegels ontstaat. Dit kan:

• Voorafgaand aan de overgang (menopauze), door het tijdelijk of definitief uitschakelen van de eierstokken.
  • definitief door bestraling van de eierstokken of chirurgische verwijdering middels een kijkoperatie;
  • tijdelijk door toediening van medicijnen die ervoor zorgen dat de eierstokken geen oestrogenen meer aanmaken.
• Na de overgang (menopauze), door het tegengaan van oestrogeenproductie in het vetweefsel door toediening van aromataseremmers;
  
  

Tegengaan van de werking van oestrogenen

Behandeling gericht op het tegengaan van de werking van oestrogenen. Dit gebeurt door middel van nephormonen (ook anti-oestrogenen of receptorblokkers genoemd). Deze nephormonen bezetten of veranderende hormoonreceptoren van de kankercel en zo voorkomen ze dat oestrogenen de tumorcel nog kunnen bereiken.

Tabletten

De behandeling met aromataseremmers en nephormonen gebeurt door middel van tabletten. U slikt dan eenmaal daags een tablet. Veel vrouwen ondervinden hier weinig hinder van, terwijl anderen wel matig of veel last hebben van de bijwerkingen (bijvoorbeeld opvliegers).
 

Duur van de therapie

Hormoontherapie als aanvullende behandeling wordt meestal gedurende 5 jaar gegeven, in sommige gevallen is het zinvol om langer door te gaan. De arts of de verpleegkundig specialist zal de voor u wenselijke behandeling met u bespreken.
 

Ontwikkelingen

Hormoontherapie is nog volop in ontwikkeling. Uit onderzoek ontstaan steeds nieuwe inzichten over wat de beste samenstelling is en wanneer welke hormoontherapie gegeven moet worden.

Aanvullend

Mogelijk komt u ook in aanmerking voor een aanvullende behandeling met zogenaamde bisfosfonaten (botversterkende middelen).
Als u voor de start van de gehele behandeling, de 'overgang' al heeft gehad, dan zou u in aanmerking kunnen komen. 
De arts of verpleegkundig specialist zal dit met u bespreken.
Zie folder: Bisfosfonaten bij borstkanker   
 

Folder

In de folder hormoontherapie bij borstkanker is uitgebreide informatie te vinden over de behandeling. Daarin staan ook de bijwerkingen van de verschillende medicijnen vermeld en wat er tegen de bijwerkingen te doen is.